Interes prawny frankowicza w udzieleniu zabezpieczenia

Wystąpienie z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia roszczenia podnoszonego przeciwko bankowi w procesie frankowym wymaga uprawdopodobnienia dwóch przesłanek:

• istnienia roszczenia,
• interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Najczęściej frankowiczom udzielane jest zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego o ustalenie nieważności umowy zawierającej mechanizm indeksacji/denominacji kursem CHF.

Jeśli wniosek o udzielenie zabezpieczenia składany jest przed wystąpieniem z powództwem, to należy przedstawić w nim twierdzenia i dowody, które pozwolą na uznanie z dużym prawdopodobieństwem, że umowa rzeczywiście jest nieważna.

Zabezpieczenie może być również udzielone na późniejszym etapie procesu (wniosek w pozwie lub w toku postępowania). Sposobem zabezpieczenia stosowanym w tego typu sprawach jest wstrzymanie płatności rat do czasu uprawomocnienia się orzeczenia kończącego w sprawie.

Czym jest interes prawny i jak go wykazać we wniosku o udzielenie zabezpieczenia?

Zgodnie z zapisem ustawowym interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

W sprawach frankowych coraz częściej sądy uznają, że frankowicze posiadają interes prawny wtedy, gdy wysokość ich wpłat przekroczy kwotę udostępnionego im przez bank kapitału.

Dochodzi wówczas do sytuacji, w której kredytobiorca frankowy musi spełniać na rzecz banku świadczenia, co do których z góry wiadomo jest, że są one świadczeniami nienależnymi i będą podlegać w przyszłości zwrotowi.

Taka sytuacja prowadzi do utrudnienia celu postępowania, którym jest przecież nie tylko stwierdzenie nieważności umowy, lecz także zapobieżenie pobieraniu od frankowiczów świadczeń, które nie mają żadnej podstawy prawnej.

W orzecznictwie podkreśla się, że zabezpieczenie roszczenia pozwoli na uniknięcie kolejnego procesu o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia i zapobiegnie szkodom po stronie konsumentów, którzy musieliby ponosić nakłady czasowe i finansowe związane z dochodzeniem swoich dalszych roszczeń.

Takie stanowisko wyraził między innymi Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z 1 kwietnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt VI ACz 1137/19. Sąd podkreślił, że interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia polega na konieczności zapobieżenia powstaniu szkody uprawnionego w postaci konieczności spełniania niezasadnych świadczeń.

Podsumowanie

We wniosku o udzielenie zabezpieczenia należy zatem wykazać, iż wysokość spłat konsumenta przekroczyła kwotę środków wypłaconych przez bank na podstawie kwestionowanej umowy i przedstawiać argumentację dotyczącą negatywnych konsekwencji wynikających z dalszego pobierania przez bank rat kapitałowo-odsetkowych.